Akıl ile Allah kavranabilir mi?

Genellikle duyu organlarımız ve akıl yoluyla beraber pek çok bilgiye ulaşırız. Akıl, Allah’ın insana verdiği en değerli nimetlerdendir. Fakat her çeşit bilgiye akılla ulaşmak mümkün değildir. Müslüman’ın bilgi edinme kaynaklarından biri diğeri de vahiydir. Rabbimiz gönderdiği peygamberler ve kutsal kitaplarla kullarını bilgilendirmiştir.

Birisi duyularla kavranılabinilen ve diğeri ise duyular ötesi olmak üzere iki temel varlık alanı bulunur. Duyularla algılanabilen varlıkları aklımız ve duyularımızla bilebiliriz. Hakkında bilgi edinmek istediğimiz şeyleri laboratuvarda deney uygulayarak da doğru sonuçları elde edebiliriz. Fakat duyular ötesi varlık alanında bunu yapmak mümkün olmamaktadır. Rabbimiz duyular ötesi bir varlık olduğu için O’nun zatı duyularla kavrayamayız. Bu nedenle Allah’ın varlığı gözle görülür, elle tutulur şekilde ispat edilemez. Bu konu hakkında ortaya konulan kanıtlar yalnızca insanı uyarmak ve düşünmesini sağlamak içindir.

İslam bilginleri, gözle görme özelliği verildiği gibi fıtrata da Allah’ı tanıma ve O’na kul olma yatkınlığı verildiğini söylerler. Fakat bir hastalık ya da bir engel nedeniyle gözün görme yetisinden kısmen veya tamamen mahrum kalabildiği gibi insanın da özünde/fıtratında bozulmalar olduğunda bu özelliği zarar görebilir.

Rabbimiz, “Kuşkusuz, göklerin ve yerin yaratılışında, gece ve gündüzün değişmesinde, insanlara fayda veren yüklerle denizde seyreden gemilerde, Allah’ın gökten indirerek onunla ölü hâldeki toprağa can verdiği ve orada her çeşit canlının yetişmesini sağladığı yağmurda, rüzgârları ve gökle yer arasında emre hazır bekleyen bulutları evirip çevirip yönlendirmesinde aklını işleten bir topluluk için elbette nice deliller vardır” diye buyuruyor. İşte evrendeki bu inanılmaz ahenk ve düzen, Allah’ın varlığını gösteren en önemli kanıtlardandır.

Rabbimizin yarattıklarını, eserlerini düşünmek ve oradan Allah’ın varlığına ulaşmak doğru bir düşünce olur. Fıtratı/ özü bozulmayan, aklı yanlış bilgilerle kirlenmeyen ve ön yargıları bulunmayan her kişi, kâinata, Allah’ın eserlerine bakarak O’nun varlığını kavrayabilecek nitelikte yaratılmıştır.