Türkiye'de bugün gündeme düşen son dakika gelişmesine göre Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından 5 bin 620 TL iade ödemenizi alabilirsiniz. Hesaplara anında yatıyor! Milyonlarca çalışanı ilgilendiren bu gelişme sonrasında ise vatandaşlar nasıl ve nereden ödemelerini alabileceklerini araştırıyor. İşte detaylar..
Sosyal Güvenlik sistemlerine ödenilen primler, hizmet borçlanması, yaşın dolmasına karşın emeklilik için ödenen gün sayısının yetmemesi ve iki işte çalışılması olmak üzere üç durumlarda geri alınabiliyor. Çalışanlar için bildirilen bu primler esas kazançlarda alt ve üst sınır uygulamaları bulunuyor. Vatandaşlar birden fazla iş yerinin bağlı olduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerine başvuruda bulunmaları gerekmektedir. Türkiye'de 2022 bu yıl için prime esas kazanç tutarları 37 bin 530 TL olarak uygulanmaktadır.
5 BİN 620 TL PRİM İADESİ ALABİLİRSİNİZ
Birden fazla işverenden ücret alan SSK'lı çalışan vatandaşlar için bir ayda ödenmesi gereken primin bu tutarını aşan kısmının yüzde 15'i oranında prim iadeleri gerçekleştirilmektedir. Çalışan işçiler Mayıs'ta bir işyerinden 40 bin TL, diğer işyerinden 35 bin TL brüt ücret alırken çalışanın 75 bin TL üzerinden primleri yatırılıyor. Buna göre ise tavanı aşan kazanç tutarı 37 bin 470 TL olurken buna karşılık gelecek sigorta primleri, işsizlik sigortası primi işçi payının yüzde 15'i hesaplanıyor. Bu durumda 5 bin 620 lira prim iadesi alınabilir.
İşte merak edilen prim iadeleri ile ilgili soru/yanıtlar..
Emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden de prim iadesi alabilir mi?
Emekli olduktan sonra sigortalı çalışmaya devam edenler için işçi payı olarak yüzde 7.5 oranında prim kesilir. İşsizlik sigortası primi ise kesilmez. Bu nedenle, emekli çalışanların tavanı aşan kazançlarının yüzde 15'i oranında değil, yüzde 7.5'i oranında prim iadesi yapılır.
İade edilen primler için faiz uygulanır mı?
SSK, Bağ-Kur çalışanları açısından primin ait olduğu yıldan itibaren başvuru tarihine kadarki süre için güncelleme katsayısı ile hesaplama yapılır. Ancak iade edilen primler için bir faiz uygulanması söz konusu değil.
Emeklilik yaşımı doldurdum, tavanı aşan kazançlar için prim iadesini alabilir miyim?
Prim iadesi toptan ödeme, birden fazla işveren yanında yapılan çalışmalarda prime esas kazanç üst sınırının aşılması durumunda yapılıyor. Toptan ödeme; emeklilik için aranan yaş koşullarından yaş şartını sağlayıp yeterli prim ödeme gün sayısına sahip olmayan sigortalılara yapılır. Tavanı aşan kazançlara ilişkin prim iadesi hemen yapılabilirken, toplu ödeme emeklilik yaşı doldurulduktan sonra yapılabilir. Yaşı doldurup prim ödeme gün sayısını doldurmayanlar sosyal güvenlik merkezlerine talepte bulunarak ödedikleri prim tutarını toptan alabilir.
Aynı sigorta türünde olma zorunluluğu var mı?
Sadece çalışandan kesilen, uzun vadeli sigorta kollarını (malullük, yaşlılık, ölüm) ifade eden primler iade edilir. İşveren payı, sağlık sigortası payı ve İşsizlik Sigortası Fonu için kesilen prim iade edilmez. Birden çok işyerinde çalışıp yüksek prim ödeyenlerin fazladan ödediği primi geri alma hakkı bulunuyor. Aynı sigorta türünde olması gerekiyor. Uzun vadeli sigorta primlerinin yaşlılık aylığı bağlanamayan kısmı da iade ediliyor.
Toptan prim ödemesinde yaş şartını sağlamak zorunlu mu?
SIGORTA primlerinin yaşlılık toptan ödemesi olarak geri alınabilmesi için sigortalının işten ayrılmış veya işyerini kapatmış, devretmiş olması gerekiyor. Ayrıca malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamamış prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresini doldurmamış olması gerekiyor. Bunun için sosyal güvenlik merkezi, il müdürlüğüne yazılı başvuruda bulunmak gerekiyor.
Vefat eden sigortalının yakınları prim iadesi alabilir mi?
ÖLEN hak sahibinin yakınlarına ölüm aylığı bağlanamaması durumunda talep halinde eş, çocuk, ana, babaya hisseleri oranında ödeme yapılabilir. Vefat eden Bağ-Kur'lu bir kişinin 1780 prim günü bulunuyorsa bu kişinin hak sahibi ölüm aylığı alamıyor ancak ödenen primleri topluca alabiliyor.
Gerekenden fazla prim gün sayısına ait primler de geri alınabilir mi?
İŞ Kanununda emeklilik için gerekli görülen, doldurulması gereken prim gün sayısı asgari prim gün sayısı yani alt sınırdır. Emeklilikte fazla prim gün sayısından bahsetmek mümkün değildir. Asgari prim gün sayısının üzerinde olan prim gün sayısına ait primlerin geri alınması söz konusu değildir.
Hizmet borçlanmasında prim iadesi alınabilir mi?
Hizmet borçlanması için ödenen sigorta primleri, SGK tarafından borçlanılan süre dikkate alınarak emekli, dul, yetim aylığı bağlanması gibi herhangi bir işlem yapılmadıysa geri alınabilir. Hizmet borçlanmasını iptal etmeden bir kısmı işverenden talep edilerek vergi matrahından düşülmesi yoluyla geri alınabilir.
HAZAL ATEŞ/SABAH GAZETESİ