Asgari ücret zammıyla birlikte artan aidat ödemeleri, %30'un üzerinde istenen oranlarla fahiş bir zam olarak değerlendiriliyor. Son zamanlarda site aidatlarında yaşanan yüksek artışlar sıkça şikayet konusu oluyor. Peki, bu yüksek artışlara yasal sınırlama getirilebilir mi? Aidatlarda bir tavan sınırı uygulaması mümkün mü? İşte ayrıntılar...
İstanbul ve diğer şehirlerde lüks sitelerde ödenen aidatlar neredeyse kira fiyatlarına yaklaşarak tartışmalara neden oluyor. Ancak, yüksek aidat ödemelerinde suçlu yönetici mi yoksa asıl sorumlu malikler mi? Aidatlar kim tarafından belirleniyor? Devlet, konut kiralarında olduğu gibi aidatlara "Yüzde 25'ten fazla zam yapamazsınız" gibi bir sınırlama getirebilir mi? Bu soruların cevaplarını öğrenmek için Hürriyet gazetesinden Oya Armutçu, İstanbul Barosu avukatı Mustafa Şeref Kısacık'a yöneltilen soruları sordu.
Aidat miktarı nasıl belirleniyor?
Aidat miktarını Kat Malikleri Kurulu belirliyor. Apartman ve sitelerin yönetiminde en yetkili organ, Kat Malikleri Kurulu veya varsa Toplu Yapı Temsilciler Kurulu'dur. Bu kurullar genel olarak Genel Kurul (GK) olarak adlandırılır. Eğer sitenizde Temsilciler Kurulu varsa, Kat Malikleri Kurulu'nun yetkileri Temsilciler Kurulu'na devredilebilir. Site ve apartmanlar GK kararlarına göre yönetilir. GK, tüm site maliklerinden oluşan bir kuruldur. Aidatlar ve apartmanın yönetimiyle ilgili kararlar da GK tarafından alınır. Bu nedenle, eğer aidatınız çok yüksekse suçlu sizsiniz, yöneticiniz değil. İlk başta yapılan işletme projesi yetersiz kaldığında, ek işletme projesi yapılabilir ancak bunun için site veya apartman GK'sının toplanması gerekir. İşte detaylar...
YÜKSEK AİDAT ÖDEMELERİNİ DÜŞÜRMEK İÇİN
Site yöneticisi zam yapabilir mi?
Siteyi yöneten yönetim şirketi, aidata kendi başına zam yapamaz. Ancak, GK bu yetkiyi yönetime bıraktıysa, yönetim işletme projesi yapabilir ve dolayısıyla aidat miktarını belirleyebilir. Hatta, mevcut aidat yeterli olmadığında, ek işletme projesi yaparak zamla birlikte aidat da isteyebilir.
Yüksek aidat ödemelerini düşürmek mümkün mü? İşte yapılması gerekenler...
Beklenmedik masraflar için para yoksa veya yönetici diğer ödemeler için toplanan parayı harcamak zorunda kalırsa, ek aidat talep edebilir. Örneğin asgari ücret artışı, SGK vergilerindeki artış veya ortak alanların bakım-onarım maliyetlerindeki aşırı artış gibi durumlar aidatlarda zorunlu olarak zam yapılmasını gerektirebilir. Ancak, önemli olan yönetimin harcamalarının denetlenmesidir. GK toplantılarına katılmak, siteyi daha iyi yönetecek kişileri seçmek, öneriler sunmak ve toplanan paraların doğru şekilde harcanmasını sağlamak önemlidir. Malikler olarak GK toplantılarına katılmaz ve iyi yönetici ve denetçiler seçmezsek, sorumluluk bizde olur. İşte ayrıntılar...
Sonuç olarak, aidat miktarları Kat Malikleri Kurulu tarafından belirlenir ve yönetim şirketi aidatlara kendi başına zam yapamaz. Yüksek aidat ödemelerini düşürmek için GK toplantılarına katılmak, iyi yönetici ve denetçiler seçmek ve harcamaların doğru şekilde denetlenmesini sağlamak önemlidir.
İstanbul ve diğer şehirlerdeki sitelerde ödenen aidatlar, sitenin büyüklüğü, tesislerin sayısı, çalışanların sayısı ve sitenin yönetiminin kalitesi gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. Örneğin, bir sitede birden fazla giriş kapısı, yüzme havuzu, spor salonu, sauna gibi birçok sosyal tesise ve yeşil alanlara sahipseniz, bu durumda çalışan sayısı artar ve Türkiye'deki maliyet artışları, asgari ücret ve enflasyon gibi faktörler göz önüne alındığında aidat miktarı da yükselebilir.
Aidatlar düşürülebilir mi?
Evet, site aidatlarını düşürmek mümkündür. Örneğin, bir yazlık sitede havuzu kullanmamayı tercih edebilir veya kullanılmayan tesisleri kapatıp gereksiz harcamaları azaltarak aidatı düşürebilirsiniz.
Kiracı ve ev sahibinin ödeyeceği aidat kalemleri ayrılmalı mıdır?
Evet, kiracı ve ev sahibinin ödeyeceği aidat kalemleri ayrılmalıdır. Kiracı sadece olağan yönetim giderlerinden sorumludur. Örneğin, bahçenin sulanmasından kaynaklanan gideri kiracı öderken, büyük palmiye ağaçları dikimi gibi ileriye yönelik harcamaları nedeniyle kiracı ödeme yapmak zorunda değildir. Ayrıca, asansörün rutin bakım masrafları kiracıya aittir, ancak yapısal bir arıza durumunda mal sahibi sorumludur ve masrafları o öder. Aidatları oluşturan gider kalemleri içinde yatırım ve demirbaş niteliğindeki harcamalar varsa, kiracılar bu harcamalar için ödeme yapmak zorunda değillerdir.
Devlet aidatlara yüzde 25 sınırlaması getirebilir mi?
Devlet, kiralara uyguladığı yüzde 25 sınırlamasını site aidatları için uygulayamaz. Her site farklı ihtiyaçlara ve masraflara sahip olduğundan, aidat miktarları da değişiklik gösterebilir. Örneğin, kış aylarında doğalgaz faturası yüksek geldiğinde veya asansör bakım firması zam yaptığında işçilik ücretlerinde ve elektrik fiyatlarında artış olduğunda aidatlar da artabilir. Bu nedenle devletin aidatlara yüzde 25 gibi bir sınırlama getirmesi mümkün değildir.
Sonuç olarak, aidat miktarları site özelliklerine ve masraflara bağlı olarak değişebilir. Aidatları düşürmek için tesislerin kullanımını azaltabilir veya gereksiz harcamaları kısabilirsiniz. Kiracı ve ev sahibinin ödeyeceği aidat kalemlerini ayrı tutmak önemlidir. Devletin aidatlara sınırlama getirmesi ise mümkün değildir.