18 yaş altı olan çocukların çalışma izinleri

"İş Kanunu" na göre 18 yaşın altındaki gençler ve çocuklar çalışma izni almaktadır. Elbette bu amaç için belirlenen şartların karşılanması önemlidir. Eğitim ve meslekte bu düzenlemeler dikkate alınırsa yeterli istihdam olanakları sağlanacaktır.

Bu kanunda çocukların ve gençlerin çalışma hayatlarının korunması en önemli önceliktir. Bu nedenle çok katı kurallar ve koşullar empoze edilmiştir. Bu koşulları karşılayan 15 yaş üstü gençler belirli işlerde çalışabilirler.

15 yaşındaki çocukların hafif işte çalışması

Aslında, 15 yaşın altındaki çocukların çalışması yasaktır. Ek olarak, ilköğretimi tamamlamış 14 yaşın üzerindeki çocuklar hafif işlere girebilirler. Bu hafif işin,çocukların, sosyal, psikolojik, ahlaki ve fiziksel gelişimlerini etkilememeli ve eğitim hayatlarını da etkilememelidir. Hafif sanayi dediğimiz zaman çocuk sağlığına zarar vermeyen mesleklere atıfta bulunmaktadır.

Bu kanunla ;

Maden ocaklarında,

Kablo döşemeler,

Kanalizasyon veya tünel inşaatları,

Gece çalışılacak işler ve sanayi ortamında genç işçilerin çalışması yasaktır. Bu işler dışında hafif olarak belirlenen meslek gruplarında genç işçilerin aktif olarak çalıştırılması kanuna göre mümkün olabilmektedir.

Hafif işler neler?

Çocuğun gelişimini etkilemeyecek, çocuğa zarar vermeyecek ,çocuğun tehlike görmeyeceği işlere hafif işler denmektedir. Önek olarak;

Sebze ve meyve toplama,

Çiçek toplayıcılığı,

Kümes hayvancılığı yardımcı işleri,

İpek böceği ve esnafların yanında satış işleri,

Dergi ve gazete dağıtıcılığı

Pastane, fırın, büfe, manav gibi yerlerde satış,

Satılacak mallara etiket yapıştırma işi,

Kütüphane, fuar gibi yerlerde yük taşıma ve istifleme hariç diğer işler,

Spor tesislerinde yardımcı işler şeklinde sıralanabilir.

Çocuk ve genç işçilerin çalıştırılma usul ve esasları hakkında yönetmelik

• Ek-1

Çocuk İşçilerin Çalıştırılabilecekleri Hafif İşler

1. Düşme ve yaralanma tehlikesi olabilecek şekilde çalışmayı gerektirecek olanlar hariç meyve, sebze, çiçek toplama işleri,

2. Kümes hayvanları besiciliğinde yardımcı işler ve ipek böcekçiliği işleri,

3. Esnaf ve sanatkarların yanında satış işleri,

4. Büro hizmetlerine yardımcı işler,

5. Gazete, dergi ya da yazılı matbuatın dağıtımı ve satımı işleri (yük taşıma ve istifleme hariç),

6. Fırın, pastane, manav, büfe ve içkisiz lokantalarda komi ve satış elemanı olarak yapılan işler,

7. Satış eşyalarına etiket yapıştırma ve elle paketleme işleri,

8. Kütüphane, fuar, panayır ve sergi yerlerinde yardımcı işler (yük taşıma ve istifleme hariç),

9. Spor tesislerinde yardımcı işler,

10. Çiçek satışı, düzenlenmesi işleri.

• Ek-2

Genç İşçilerin Çalıştırılabilecekleri İşler

1. Meyve ve sebze konserveciliği, sirke, turşu, salça, reçel, marmelat, meyve ve sebze suları imalatı işleri,

2. Meyve ve sebze kurutmacılığı ve işlenmesi işleri,

3. Helva, bulama, ağda, pekmez imalatı işleri,

4. Kasaplarda yardımcı işler,

5. Çay işlemesi işleri,

6. Çeşitli kuru yemişlerin hazırlanması işleri,

7. Küçükbaş hayvan besiciliğinde yardımcı işler,

8. Süpürge ve fırça imalatı işleri,

9. Elle yapılan ağaç oymacılığı, kemik, boynuz, kehribar, lüle taşı, Erzurum taşı ve diğer maddelerden süs eşyası, düğme, tarak, resim, ayna, çerçeve, cam ve emsali eşya imalatı işleri,

10. Toptan ve perakende satış mağaza ve dükkanlarında satış, etiketleme ve paketleme işleri,

11. Büro işyerlerinde büro işleri ve yardımcı işler,

12. İlaçlama ve gübreleme hariç çiçek yetiştirme işleri,

13. İçkili yerler ve aşçılık hizmetleri hariç olmak üzere hizmet sektöründeki işler,

14. Diğer giyim eşyası, baston ve şemsiye imalatı işleri,

15. Yiyecek maddelerinin imalatı ve çeşitli muamelelere tabi tutulması işleri,

16. Yorgancılık, çadır, çuval, yelken ve benzeri eşyaların imalatı ve dokuma yapmaksızın diğer hazır eşya imalatı işleri,

17. Sandık, kutu, fıçı ve benzeri ambalaj malzemeleri, mantar, saz ve kamıştan sepet ve benzeri eşya imalatı işleri,

18. Çanak, çömlek, çini, fayans, porselen ve seramik imaline ait işler (fırın işleri ve silis ve quarts tozu saçan işler hariç),

19. El ilanı dağıtımı işleri,

20. Cam, şişe, optik ve benzeri malzeme imalathanelerinde üretime ilişkin işler (fırın işleri ve silis ve quarts tozu saçan işler, ısıl işlem, renklendirme ve kimyasal işler hariç),

21. Bitkisel ve hayvansal yağların üretimi ve bunlardan yapılan maddelerin imaline ilişkin işler (karbon sülfür gibi parlayıcı veya tahriş edici çözücülerle yapılan prine veya benzeri yağlı maddelerin ekstrasyon yoluyla yağ üretimi işlerinde ekstrasyon kademeleri hariç),

22. Pamuk, keten, yün, ipek ve benzerleriyle bunların döküntülerinin hallaç, tarak ve kolalama tezgahlarından ve boyama ile ilgili işlemlerden bölme ile ayrılmış ve fenni iklim ve aspirasyon tesisatı olan iplikhane ve dokuma hazırlama işleri,

23. Balıkhane işleri,

24. Şeker fabrikalarında üretime hazırlamaya yardımcı işler,

25. Araçsız olarak 10 kg’dan fazla yük kaldırılmasını gerektirmeyen torbalama, fıçılama, istifleme ve benzeri işler,

26. Su bazlı tutkal, jelatin ve kola imali işleri,

27. Sandal, kayık ve emsali küçük deniz araçlarının imalatı ve tamiratı işleri (boya ve venik işleri hariç).

• Ek-3

(Başlığı ile birlikte değişik: RG-21/2/2013-28566)

16 Yaşını Doldurmuş Fakat 18 Yaşını Bitirmemiş Genç İşçilerin Çalıştırılabilecekleri İşler

1. Toprağın pişirilmesi suretiyle imal olunan kiremit, tuğla, ateş tuğlası işleri ile boru, pota, künk ve benzeri inşaat ve mimari malzeme işleri.

2. Kurutma ve yapıştırma işleri, kontrplak, kontratabla, yonga ağaçtan mamul suni tahta ve PVC yüzey kaplamalı suni tahta imali işleri ile emprenye işleri.

3. Parafinden eşya imali işleri.

4. Kuş ve hayvan tüyü kıllarının temizlenmesi, didiklemesi, ayrılması ve bunlara benzer işler.

5. Plastik maddelerin şekillendirilmesi ve plastik eşya imali işleri. (PVC’nin imali ve PVC’den mamül eşyaların yapımı hariç)

6. Mensucattan hazır eşya imali işleri (Perde, ev tekstili, otomobil ürünleri ve benzerleri).

7. Kağıt ve odun hamuru üretimi işleri.

8. Selüloz üretimi işleri.

9. Kağıt ve kağıt ürünlerinden yapılan her türlü eşya ve malzemenin imali işleri.

10. Zahire depolarındaki işler ile un ve çeltik fabrikalarındaki işler.

11. Her türlü mürekkep ve mürekkep ihtiva eden malzeme imali işleri.

Çocukların reklamlarda oynaması

14 yaşın üzerindeki çocuklar, izinler şartlarını karşılıyorlarsa, reklam faaliyetlerine katılmak için bir sözleşme imzalayabilirler ve bu faaliyetler eğitimlerine müdahale etmeyecek ve sosyal, ahlaki ve fiziksel olarak engel olmaması gerekmektedir. Kültürel ve sanatsal faaliyetler için, sırasıyla lisans gerekliliklerini karşılamaları gerekir. Okula gitmeyen çocuklar haftada 35 saate kadar günde 7 saat çalışabilirler. Bununla birlikte, çocuk işçiliği için bazı haklar sağlanmıştır.

Çocuklara dinlenme hakkı

Çocuk işçiler, 24 saat içinde kesintisiz 14 saat dinlenme hakkına sahiptir. Bu çalışma saatleri çocukların eğitim hayatına ve okula gitme zamanına göre düzenlenir. Okul çocukları için okul saatlerinin yanı sıra günde 2 saat haftada 10 saat çalışabilir. Okula gitmediğiniz zamanlarda kültürel ve sanatsal işler de haftada 30 saate kadar günde 5 saat olabilir.

Çocuk işçiler ve sağlık

Çalışan çocuk işçi ücretli yıllık en az 20 gün olmalıdır. Okul tatillerinde çocuklara yıllık okul izni izni verilmelidir. Ancak, çocuk işçiler, vasileri ve vasileri aracılığıyla yazılı bir sözleşme yapmakla yükümlüdür. Burada, çocuklara yönelik utanç verici suçlardan hüküm giymiş işverenler ve temsilcileri, çocukları ve reşit olmayan işçileri işe alamazlar.

Sağlıklarını tehlikeye atan veya kendilerine uygun olmayan işlerde küçük çocukların çalıştırılması ve çocuk işçi çalıştırılması yasaktır. İşyerindeki doktorlar, bu çalışanların sağlığını düzenli olarak izler. Tüm riskler dikkate alınmalıdır. Çocuğun ebeveynleri ve velileri iş, sağlık durumu, olası riskler ve önleyici tedbirler hakkında bilgilendirilmelidir.